Тут Нарэк мне ўваліў, мы па падлозе паваляліся, то нам брат яго нагамі натоўк і мы прыціхлі ля канапы. Але я не здаўся і ўсё адно на яе не-не, а вока кіну.
– Віталь, ты калі на Таньку глядзіш, дык у яе хлопец на рынку грузчыкам працуе, ён табе рукі завяжа ў гордзіеў вузел, а пасля ў «траўме» табе іх рассякуць – і тое калі ты туды даедзеш, я б не пайшоў у заклад, што давязуць цябе. Лепш ты ў хадж схадзі – калі расціснуць каля каабы, прынамсі, у рай да гурый трапіш.
– Адчапіся, – кажу.
І зрабіў выгляд, што чытаю газету «Сакрэтныя матэрыялы». Але пакуль рабіў выгляд, так і чытаць стаў, там пісалі пра ўнікальную беларускую пачвару – зебрападобнага кракена, які яшчэ ў шаснаццатым стагоддзі жыў на Менскім узвышшы, дакладней, выпаўзаў туды зімою, а летам грэўся ў палескіх балотах. Пра яго яшчэ Леў Сапега пісаў у Статуце Вялікага Княства Літоўскага, што кракен – жывёла чырвонакніжная і паляванне на яго строга забаронена, прынамсі, без адмысловага каралеўскага прывілею, зацверджанага на cойме.
Кракен гэты быў мала таго што драпежны, яшчэ і тэлепат, ён мог падпаўзці да вёскі, унушыць людзям, што ў лагчыне пачалі малако раздаваць па талонах, людзі беглі, а ён іх хапаў тэнтаклямі, душыў і жэр. Галоўнае, людзі да апошняга не маглі зразумець, што гэта за талоны і чаму іх трэба атаварваць строга з панядзелка па пятніцу ў працоўны час з тэхнічным перапынкам, але ішлі хто з вядром, хто з гладышом, а хто і з бочкай на брычцы ехаў. Так пасля і вызначалі, што кракен паляваў – па вёдрах і колах з бочкамі.
Але нарваўся той кракен на аднаго ветэрана Шведскай вайны з боку Карла XII. Там было так, што той Густаў прыжаніўся да адной дачкі млынара і жыў сабе, але тут да іх вёскі падабраўся гэты кальмар. Унушыў усім, што трэба па малако, людзі пацягнуліся. А Густаву гэта дзіка было: што за талоны? У іх у Швецыі тады быў капіталізм з чалавечым тварам, без намёку на сацыяльнае забеспячэнне, то ён змікіціў, што нячыста тут, нібы ў прыбіральні кавярні не рабілі вільготную прыборку, а проста распісваліся на паперцы, што зрабілі. А можа, і не так ён падумаў, а наадварот, хацеў малака без талонаў атаварыць па-за чаргой як ветэран і кавалер ордэнаў, то ўзяў з сабой дубальтоўку і шаблю. Прыйшоў, глядзіць – кракен ягонага цесця даядае. Cтрэліў Густаў у кракена.
Забіць не забіў, але відзежа знікла, людзі давай таго малюска вёдрамі біць, а швед – шчупальцы шабляй секчы. Збегалі па вілы, па святара – забілі таго малюска, але не без стратаў: Густаву, напрыклад, дупу віламі пракалолі. Але баявыя раны баявымі ранамі, а жэрці хочацца тры разы на дзень і ўсё жыцце. Пачалі вяскоўцы кракена разбіраць на часткі – думалі, малака не папілі, то хаця б насмажым кольцаў.
Пакуль яны гэтага кракена квасілі, не раўнуючы капусту, прыехала камісія са сталіцы. А ў нас камісіі як працуюць? Спачатку зжэрлі ўсё, што ад таго кракена засталося, з ракавіны яго напілілі караляў і абкладак на нажы, а пасля ўжо разбірацца пачалі. Зірнулі ў Статут Вялікага Княства Літоўскага, а там чорным па белым.
Чвартавалі таго Густава, а хату яго спалілі. Усё адно і цесця, і жонку шведа з’еў той кракен, дык, каб у той хаце чорт не пасяліўся, вырашылі пытанне радыкальна. А як вы хацелі? Толькі-толькі Сярэднявечча скончылася. Людзі былі схільныя да экзатычных поглядаў на жыццё.
Пакуль я гэта чытаў, гляджу, сястра з Танькай міма нас – і ў вітальню. Я тады кажу Нарэку: «Ладна, я ўспомніў, мне мама сказала смятаны купіць, бітончык са мной, але грошы дома засталіся. Давай, заўтра пабачымся, дуа зробім».
– Ага, – кажа сябар мой. – Давай. Толькі помні, што жанчына – падступнае стварэнне, у заклад іду, брат, у заклад іду, сама цябе здасць свайму грузчыку.
– Паглядзім, братку, паглядзім, – і пабег за імі.
Сачыў іх, сачыў, а яны разам – у бок авашчной крамы. «Во, – думаю, – мо і меў рацыю Нарэк, можа, сапраўды не варта за ёй цягацца?» Але зайшлі яны ў краму, чагосьці там пакруціліся і зноў кудысьці пайшлі без аніякага грузчыка. Я за імі. Хадзілі-хадзілі, прыйшлі на Дняпро. Тут, як на тое ліха, цёмна зрабілася, не як ноччу, а так, прыцемкі. Верыце вы або не, але згубіў я іх: гляджу – не бачу. Што рабіць? Бегаў-бегаў. «Вось, – думаю, – пазнаёміўся з дзеўкай».
Ды ўсё б нічога, але развярнуўся я ўжо і дахаты пайшоў, як раз – злева трое, справа – чацвёра і за спінаю адзін. «Во, – думаю, – пачытаў пра кракена, лепш бы ў “дэндзі” гуляў. Яны яшчэ і фанаты “Дняпро-Трансмаша”, а той на апошнім месцы ў трэцяй лізе, ніводнай перамогі за сезон».
Добра так мяне адмудохалі, нібыта агеты КДБ або грузчыкі з авашчняка: нос разбілі, пад сраку нагой далі і сказалі больш там не хадзіць.
Пасунуўся я дадому і думаю: «Лепш бы дачытаў гісторыю пра кракена, чаму яго не зрабілі эмблемай “Дняпро-Трансмаша” і чаму гэтыя прыдуркі сабе на герб узялі шаблю Густава».
А тут яшчэ, як на злосць, мне насустрач Нарэкава сястра і Танька.
– Ну, што, – кажуць. – Атрымаў п-зды?
І смяюцца.
Віталь пракашляўся, гісторыя скончылася, хаця ніякай маралі ў ёй не было, дый ніхто яго і не слухаў, я ж змог яе пераказаць толькі таму, што ў гэтым тэксце, як я пісаў напачатку, я – і сяржант вучэбкі, і прадавачка ў начніку, і нават крыху Цімурка – што хачу, тое і ведаю, тое і выдаю за праўду.
ebooksa