– Дык што вы думаеце пра гэтыя адбіткі? – прагна спытаў я, калі мы зноў апынуліся ў пакоі Барталам’ю Шолта.
– Дарагі мой Ўотсан, паспрабуйце паразважаць самі, – крыху нецярпліва сказаў ён. – Вы ведаеце мае метады. Выкарыстайце іх – будзе цікава параўнаць нашыя вынікі!
– Я не магу прыдумаць нічога, што патлумачыла б усе факты, – прамовіў я.
– Хутка зразумееце, – адрэзаў ён. – Думаю, тут не засталося нічога цікавага, але праверу яшчэ раз.
Ён выцягнуў лупу і мерную стужку і, апусціўшыся на калені і амаль уткнуўшыся доўгім тонкім носам у дошкі, пачаў вымяраць пакой і параўноўваць вынікі. Яго птушыныя, глыбока пасаджаныя вочы блішчэлі, а рухі былі імклівыя, бясшумныя і асцярожныя, нібыта ў сабакі-знайды, што ўзяў след, і я не мог не задумацца, якім страшэнным злачынцам зрабіўся б ён, калі б скіраваў сваю энергію і праніклівасць супраць справядлівасці, а не ў яе абарону. Вывучаючы абстаноўку, ён штосьці мармытаў сабе пад нос і ўрэшце задаволена ўсклікнуў:
– Сёння нам надзвычай шанцуе! Думаю, праблемаў з гэтай справай не будзе. Першы злачынца меў няшчасце ступіць у крэазот*. Бачыце, у гэтай смярдзючай лужыне адбіўся край яго маленькай стапы. Бутэлька трэснула, і змесціва пачало падцякаць.
– І што? – спытаў я.
– Значыць, ён у нашых руках, вось і ўсё! – адказаў ён. – Ёсць сабака, які высачыць крэазотавы след хоць да краю свету. Калі звычайная зграя можа ісці за ім праз усё графства, уявіце, куды дабярэцца спецыяльна навучаны сабака! Гэта прасцей, чым знайсці невядомы член прапорцыі! Адказ нам дасць… але вось і ўпаўнаважаныя прадстаўнікі закону!
Знізу пачуліся цяжкія крокі і гучныя галасы, моцна ляпнулі дзверы ў вітальню.
– Пакуль яны не дайшлі сюды, – сказаў Холмс, – дакраніцеся да рукі няшчаснага. Цяпер да нагі. Што вы адчуваеце?
– Цягліцы цвёрдыя як дошка, – адказаў я.
– Менавіта. Яны скараціліся да немагчымага, і гэта зусім не трупнае адубенне. Калі дадаць сюды скажоны твар і гіпакратычную, ці сарданічную, як называлі яе старажытныя аўтары, усмешку, якія высновы прыходзяць вам у галаву?
– Смерць ад нейкага вельмі моцнага расліннага алкалоіду, – адказаў я, – штосьці накшталт стрыхніну, рэчыва, якое выклікае слупняк.
– Я падумаў тое самае, калі ўбачыў яго перакрыўлены твар. Зайшоўшы ў пакой, я адразу пачаў шукаць, якім чынам атрута магла трапіць у яго арганізм. Як вы заўважылі, я знайшоў калючку, якую з лёгкасцю можна ўвесці ці проста зачапіць скуру галавы. Вы звярнулі ўвагу на тое, што пашкоджаная частка галавы павернутая да пралому ў столі, калі сядзець на крэсле, выпрастаўшы спіну? А цяпер агледзім саму калючку.
Я асцярожна ўзяў яе і паднёс да ліхтара. Яна была доўгая, вострая і чорная, а прыгледзеўшыся, ля самага вастрыя можна было заўважыць рэшткі высахлай вязкай вадкасці. Тупы канец калючкі сведчыў, што яе адрэзалі нажом і падраўнялі.
– Гэта ад нейкай ангельскай расліны? – спытаў Холмс.
– Не, відавочна не.
– Вы, мусіць, прыйшлі ўжо да нейкай высновы. Але вось і спецыялісты рэгулярнага войска – дапаможныя сілы мусяць пакінуць поле бітвы.
Крокі чуліся ўсё бліжэй, на апошніх словах Холмса загучалі ўжо ў калідоры, і праз імгненне ў пакой цяжка ступіў моцны мажны чалавек у шэрым касцюме. Вельмі маленькія вочкі на яго тоўстым і паўнакроўным чырвоным твары ўвесь час міргалі і пільна глядзелі на нас з-пад ацёклых і прыпухлых павекаў. Адразу за ім зайшлі інспектар і Тадэвуш Шолта, які так і не перастаў дрыжаць.
– Вось дык гісторыя! – усклікнуў першы прыглушаным хрыплаватым голасам. – Проста цудоўная гісторыя! Хто вы такія? У гэтым доме тлумна, бы ў трусіным садку!
ebooksa