Знак чатырох

22
18
20
22
24
26
28
30

– Няма, кажаце? – расчаравана перапытаў Холмс. – Шкада, а я хацеў з містэрам Смітам пагаварыць.

– Дык вось няма з учорашняга ранку, сэр. Я, шчыра кажучы, пачынаю за яго хвалявацца. Але калі вам трэба лодка, сэр, то я магу дапамагчы.

– Я хацеў бы наняць паравы катэр.

– Ох, Бог з вамі, сэр, якраз на катэры ён і паехаў. Гэта мяне і хвалюе, я ж ведаю, што вугалю там хопіць толькі да Вуліджа і назад. Калі б яшчэ на баркасіку, усё нічога, ён па справах часта плавае ажно да Грэйвсэнда, і калі працы шмат, тады там сабе дзесь і начуе. А што толку з паравога катэра без вугалю?

– Ён мог трохі на прычале дакупіць.

– Мог, сэр, але звычайна так не робіцца. Кажуць, што яны там ломяць за вугаль столькі, што хапіла б яшчэ на пару мяхоў. Ну, і не спадабаўся мне той калека з драўлянай нагой: твар брыдкі, гамана заморская. Вечна тут сноўдаецца без патрэбы…

– З драўлянай нагой, кажаце? – з ветлівай цікаўнасцю ўдакладніў Холмс.

– Але, сэр, загарэлы такі, а з твару – ну чыстая малпа. Ён не раз прыходзіў да майго мужа і падняў яго ўчора ноччу, больш за тое, мужанёк мой ведаў, што той прыйдзе, бо катэр быў ужо гатовы. Скажу вам шчыра, сэр: не падабаецца мне ўсё гэта, ох не падабаецца.

– Але дарагая мая місіс Сміт, – паціснуў Холмс плячыма, – вы дарэмна сябе палохаеце. Адкуль такая ўпэўненасць, што мінулай ноччу прыходзіла менавіта драўляная нага? З чаго вы гэта ўзялі?

– А гэта ўсё яго голас, сэр. Я-та яго голас ведаю: сіплы такі, незразумелы. Ён пастукаў у акно – гадзіны тры было, не менш: «Давай падымайся, дружа, – сказаў ён – вахта чакае». Стары пабудзіў Джыма – гэта мой старэйшанькі – і яны абодва сышлі і ні слова мне сказалі. Я нават чула, як дзеравяшка стукае па камянях.

– А гэты, з драўлянай нагой, быў адзін?

– Не магу сказаць, што ўпэўненая, сэр, але больш я нікога не чула.

– Што ж, місіс Сміт, даруйце за клопат, але мне вельмі быў патрэбны ваш катэр. Я чуў пра яго добрыя водгукі. Як ён там называецца?

– «Аўрора», сэр.

– Ах, так… Гэта выпадкова не той зялёны дзядуля з жоўтай палоскай і вельмі шырокай кармой?

– Не-не, наш такі невялічкі і акуратны, ну, як і іншыя тут, на рацэ. Чорны такі, з дзвюма чырвонымі лініямі – нядаўна пафарбавалі.

– Дзякуй. Спадзяюся, містэр Сміт хутка вернецца. Я збіраюся ўніз па рацэ, калі ўбачу вашую «Аўрору», дык скажу там, што вы хвалюецеся. Вы сказалі, чорная труба?

– Не, сэр, чорная з белым краем.

– Ах, так, безумоўна. Гэта бакі чорныя. Добрага вам дня, місіс Сміт. А вунь і лодачнік, Ўотсан. Зараз пераправімся на іншы бераг.

– Размаўляючы з такімі людзьмі, Ўотсан, – пачаў Холмс, калі мы сядзелі пад ветразем яла, – ніколі нельга даць ім зразумець, што іх інфармацыя мае для цябе хоць нейкае значэнне. Калі яны пра гэта раптам здагадаюцца, то тут жа замкнуцца, як вустрыцы. Калі ж слухаеш іх, так бы мовіць, неахвотна, ёсць надзея дазнацца пра тое, што трэба.