Знак чатырох

– Дык вы кленяцеся касцямі вашага бацькі, гонарам вашай маці і крыжам вашае веры ні цяпер, ні пазней не падымаць на нас руку і не выдаваць нас?

– Клянуся, – адказаў я, – пры ўмове, што форт у бяспецы.

– Тады мы з таварышам клянёмся, што вы атрымаеце чвэрць скарбу, які мы пароўну падзелім паміж намі чатырма.

– Але нас жа трое, – здзівіўся я.

– Не, Дост Акбар таксама ў долі. Пакуль мы яго чакаем, я вам усё раскажу. А ты, Магамет Сінгх, стой пакуль ля дзвярэй і, калі тыя, каго мы чакаем, з’явяцца, дай нам знак. Вось што, сахіб, зараз я вам усё раскажу, бо ведаю, што вы, ферынгі*, клятваў не парушаеце. Калі б вы былі ілжывым індусам, то колькі б ні кляліся ўсімі бажкамі з паганскіх храмаў, мой нож пакаштаваў бы вашае крыві, а рака – вашага цела. Але сікх верыць ангельцу, а ангелец верыць сікху. А таму слухайце, што я скажу.

У паўночных правінцыях жыве адзін надзвычай багаты раджа, хаця зямлі ў яго мала. Шмат багацця дасталася яму ад бацькі, яшчэ больш здабыў ён сам, бо праз сваю сквапнасць больш любіць золата збіраць, чым марнаваць. Калі выбухнула паўстанне, ён сябраваў і з ільвом, і з тыграм, то бок і з сіпаямі, і з Ост-Індскай кампаніяй. Але хутка яму падалося, што ўлада белых у Індыі скончылася, бо з усіх бакоў да яго пачалі даходзіць чуткі пра іх паразу і пагібель. Будучы, аднак, чалавекам асцярожным, ён паклапаціўся пра тое, каб у любым выпадку захаваць хаця б палову скарбу. Золата і срэбра ён схаваў у падзямеллях свайго палаца, а самыя каштоўныя камяні і найлепшыя перліны склаў у жалезны куфар, які перадаў надзейнаму слугу. Той пад выглядам гандляра мусіць прабрацца ў форт Агры, каб схаваць тут скарб да лепшых часоў. Таму калі перамогуць мяцежнікі, раджу застануцца яго грошы, калі ж Кампанія задушыць паўстанне, ён верне сабе каштоўнасці. Раздзяліўшы такім чынам казну, раджа далучыўся да сіпаяў, бо на яго землях яны мацнейшыя. Заўважце, сахіб, што ў выніку яго скарб дастанецца таму, хто не здрадзіў свайму абавязку.

Цяпер гэты фальшывы гандляр, што падарожнічае пад імем Ахмет, прыбыў у Агру і прагне трапіць у крэпасць. Яму спадарожнічае мой малочны брат Дост Акбар, які таксама ведае сакрэт. Дост Акбар паабяцаў прывесці яго сёння да нашага ўваходу ў форт. Хутка яны сюды прыйдуць, і мы з Магаметам Сінгхам іх сустрэнем. Мясціны тут закінутыя, ніхто ні пра што не даведаецца. Пра гандляра Ахмета ніхто больш не пачуе, а вялікі скарб раджы мы падзелім паміж сабой. Што вы скажаце на гэта, сахіб?

У Вустэршыры жыццё чалавека лічыцца святым і недатыкальным, але калі вакол цябе агонь і кроў, ты сустракаешся са смерцю на кожным кроку. Мне не было справы да таго, застанецца гэты Ахмет жыць ці не, аднак словы пра каштоўнасці запалі глыбока ў сэрца. Я падумаў, што было б някепска вярнуцца на сваю старую радзіму з такой кучай грошай і што суседзі добра так здзівяцца, калі ўбачаць, што іх вечны лайдак прыехаў з Індыі з кішэнямі, набітымі золатам. Рашэнне было прынятае. Аднак Абдула Хан, мяркуючы, што я вагаюся, працягваў.

– Падумайце, сахіб, – казаў ён, – калі гэты чалавек трапіць у рукі камандзіра, яго ўсё адно павесяць альбо застрэляць, а каштоўнасці забярэ ўрад. Нікому тады не дастанецца і рупіі. А калі ўжо мы гатовыя ўзяць яго, чаму б нам не ўзяць і ўсё астатняе? У нас скарбу будзе не горш, чым у казне Кампаніі. Яго хопіць на тое, каб зрабіць усіх нас багацеямі і вялікімі панамі. Але ніхто пра гэта не дазнаецца, бо мы тут зусім адны. Усё грае нам на руку. Дык паўтарыце ж, сахіб, яшчэ раз: вы з намі ці супраць нас?

– Я з вамі ўсім сэрцам і душой, – адказаў я.

– Цудоўна, – прамовіў сікх, вяртаючы мне зброю. – Бачыце, мы вам давяраем, бо вы свайго слова не парушыце – як і мы свайго. Засталося толькі дачакацца майго брата і гандляра.

– Твой брат ведае, што тут намячаецца? – удакладніў я.

– Ён гэта і прыдумаў. Сам усё спланаваў. А цяпер хадзем да Магамета Сінгха.

Дождж ліў не спыняючыся, бо акурат пачаўся сезон дажджоў. У небе плылі цяжкія цёмныя хмары, бачнасць была ўсяго на некалькіх крокаў. Перад нашымі дзвярыма ляжаў глыбокі роў, але вада ў ім амаль высахла, і перайсці яго было нескладана. Было неяк дзіўна стаяць там з двума пенджабцамі, чакаючы чалавека, што спяшаецца насустрач смерці.

Раптам мае вочы выхапілі з цемры па той бок рова водбліск зацененага ліхтара. Ён тут жа знік за пясчанымі пагоркамі, але потым зноў з’явіўся, паволі рухаючыся ў наш бок.

– Вось і яны! – шапнуў я.

– Гукніце іх, сахіб, як робіцца ў такіх выпадках, – прамовіў Абдула. – Галоўнае – не спужайце. Адпраўце нас разам з імі, і мы самі ўсё зробім. А вы пакуль стойце на варце. Падрыхтуйце ліхтар, каб мы ўпэўніліся, што гэта і праўда наш чалавек.

Мігатлівае святло ліхтара то рухалася ў наш бок, то спынялася, пакуль я ўрэшце не ўбачыў па іншы бок рова дзве цьмяныя фігуры. Я пачакаў, пакуль яны спусцяцца па стромкім беразе ўніз, прашлёпаюць па гразкім дне і ўскараскаюцца да самай брамы, і толькі тады прыглушаным голасам запытаў:

– Хто там?

– Сябры, – пачуўся адказ.